Khi nói đến việc bảo vệ làn da khỏi tác hại của tia UV, kem chống nắng luôn được coi là một người bạn đồng hành không thể thiếu. Trong kỳ nghỉ của bạn, chắn chắn bạn sẽ cần một lượng kem chống nắng nhất định khi tham gia các hoạt động dưới nước như snorkeling, bơi lội hay đơn giản là tắm biển. Tuy nhiên, bạn có biết rằng sản phẩm kem chống nắng bảo vệ làn da có thể gây ra những thiệt hại nghiêm trọng cho san hô và các sinh vật biển khác không? Hãy cùng khám phá cách chúng ta có thể bảo vệ cả môi trường biển và làn da của mình.
Các rạn san hô đang chết dần vì hiện tượng "tẩy trắng" (Hình ảnh: Sustainable Travel International)
Kem Chống Nắng Có Thể Gây Nguy Hiểm Đến Các Rạn San Hô và Động Vật Biển Như Thế Nào?
Kem chống nắng đã trở thành một phần không thể thiếu trong thói quen chăm sóc da hàng ngày, nhưng rất nhiều sản phẩm trong số đó chứa các thành phần có ảnh hưởng nghiêm trọng đối với đời sống biển. Mỗi năm, hàng ngàn tấn kem chống nắng bị rửa trôi vào đại dương, không chỉ từ những người bơi lội mà còn từ việc chúng ta xả nước trong khi tắm. Thực tế, các hạt kem chống nắng có thể bám vào cát khi tắm ở bãi biển, và khi triều cường dâng lên, nó sẽ cuốn trôi các hóa chất này ra biển.
Cách mà hóa chất từ kem chống nắng xâm nhập vào môi trường (Hình ảnh: NOAA)
Có hai loại kem chống nắng chủ yếu: kem vật lý (không hóa chất) và kem hóa học. Kem vật lý tạo ra một lớp chắn vật lý trên bề mặt da, phản xạ tia nắng ra xa. Trong khi đó, kem hóa học chứa các hợp chất tổng hợp hấp thụ và khuếch tán ánh sáng UV trước khi nó xâm nhập vào da bạn. Nhiều loại kem chống nắng hóa học sử dụng các thành phần có thể gây hại cho rạn san hô như oxybenzone, avobenzone, octinoxate, butylparaben và 4-methylbenzylidene camphor. Những hóa chất này có thể gây ra hiện tượng tẩy trắng san hô, làm tổn hại DNA của chúng và tăng trưởng bất thường.
Hiện Tượng Tẩy Trắng San Hô
Hiện tượng tẩy trắng san hô (Hình ảnh: Britannica)
Chúng ta thường mơ ước được đi du lịch đến những vùng biển ấm áp, nông, đầy nắng và lấp lánh với những đàn cá và san hô đầy màu sắc. Tuy nhiên, các rạn san hô đang chết dần do hiện tượng “tẩy trắng”. Một phần lý do là do thói quen sử dụng kem chống nắng của chúng ta.
Bên trong các polyp san hô khỏe mạnh có các sinh vật zooxanthellae, chúng sản xuất oxy, hấp thụ ánh sáng và sử dụng quang hợp để tạo ra thức ăn cho san hô. Chúng cũng góp phần tạo nên những sắc màu bắt mắt mà san hô nổi tiếng. Polyp san hô bảo vệ bản thân và zooxanthellae bằng một lớp nhầy. Tuy nhiên, do sự ấm lên của nước biển, các bệnh do vi khuẩn và virus, ánh sáng cực tím hoặc bức xạ khác và đặc biệt là ô nhiễm từ kem chống nắng, lớp bảo vệ này bị tổn hại. Điều này kích hoạt phản ứng căng thẳng – san hô sẽ loại bỏ các tảo đồng sinh sống trong chúng, dẫn đến hiện tượng biến trắng hoàn toàn.
Hiện tượng tẩy trắng san hô là một cuộc khủng hoảng lớn (Hình ảnh: LAURA RICHARDSON)
Hiện tượng “tẩy trắng” không giết chết san hô, nhưng làm cho chúng dễ bị bệnh và chết hơn. Oxybenzone cũng ngăn chặn san hô trưởng thành phục hồi sau khi bị tổn thương. Điều này sẽ tác động tiêu cực đến các loài khác phụ thuộc vào cộng đồng san hô như cá, cỏ biển, bọt biển, tảo, rùa biển, tôm hùm, nghêu và nhiều loài động vật biển khác.
Ảnh Hưởng Tiêu Cực Đến Các Sinh Vật Biển Khác
Hơn nữa, kem chống nắng có thể làm giảm khả năng sinh sản của cá; tích tụ trong mô của cá heo và được chuyển cho con non của chúng; làm hỏng hệ thống miễn dịch của nhím biển và gây dị dạng cho những thế hệ tiếp theo; cản trở quá trình quang hợp của tảo.
Chúng Ta Có Thể Làm Gì Để Bảo Vệ Các Rạn San Hô và Đời Sống Biển Khi Đi Ngắm San Hô?
Chúng ta có những mẹo đơn giản để vừa bảo vệ da khỏi ánh nắng, vừa giữ gìn các rạn san hô.
Kiểm Tra Nhãn Để Đảm Bảo Kem Chống Nắng Của Bạn Không Chứa Hóa Chất Độc Hại Đối Với San Hô
Kiểm tra nhãn trước khi mua và sử dụng (Hình ảnh: IMAGE Magazine)
Tránh xa các sản phẩm chăm sóc da có chứa các chất độc hại sau:
- Oxybenzone
- Avobenzone
- Octinoxate
- Butylparaben
- Octocrylene
- 4-methylbenzylidene camphor
- PABA
- Parabens
- Triclosan
- Bất kỳ nanoparticle hay “kích thước nano”
- Bất kỳ dạng microplastic nào, đặc biệt là microbeads trong sản phẩm sức khỏe và làm đẹp.
Các thành phần hóa học này cũng có thể có ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe con người trong quá trình sử dụng.
Kích thước của khoáng chất trong kem chống nắng cũng có thể ảnh hưởng. Hãy chắc chắn sử dụng các loại kem chống nắng khoáng không nano hoặc kích thước vi mô để tránh các hạt nano vốn có thể độc hại ở nồng độ cao.
Ở Trong Bóng Râm Khi Tia UV Mạnh Nhất
Cách dễ nhất để bảo vệ bản thân là tránh tiếp xúc với ánh nắng vào giờ cao điểm (giữa 10h sáng và 2h chiều). Nhưng ánh sáng mặt trời càng thâm nhập nhiều vào nước, chúng ta càng có thể khám phá thế giới dưới nước một cách rõ nét hơn. Thật khó để vừa ngắm nhìn mà vẫn bảo vệ da và san hô đúng không? Dưới đây là mẹo cho bạn.
Trang Phục Bơi Được Chống Nắng (UPF)
Áo Bơi Chống Nắng Toàn Thân
Lựa chọn tốt nhất là mặc một bộ đồ bơi dài tay hoặc toàn thân có bảo vệ UV để giảm thiểu lượng kem chống nắng bạn cần sử dụng. Nó an toàn hơn bất kỳ loại kem chống nắng nào. Ngoài ra, bạn cũng không cần phải nhớ bôi lại.
Chia Sẻ Thông Tin và Ủng Hộ Việc Cấm Sử Dụng Kem Chống Nắng Gây Độc Hại Đối Với San Hô
Hãy vận động cho việc sử dụng kem chống nắng an toàn cho san hô và nâng cao nhận thức cho gia đình, bạn bè và những người xung quanh về hệ quả từ việc sử dụng kem chống nắng hóa học. Hãy cho họ biết cách để vừa bảo vệ bản thân, vừa bảo vệ san hô.
Chúng tôi hy vọng rằng du khách có thể hiểu rõ tầm quan trọng của san hô và chăm sóc cho chúng. Mỗi người chỉ cần thay đổi một chút trong thói quen sẽ tạo ra sự chuyển biến tích cực đối với môi trường Phú Quốc nói riêng và môi trường thế giới nói chung.
